મને તો સુશ્રી નીરજા ગુપ્તાને લોકશાહી અને સંસ્કૃતિ બાબતે સેંસિટાઈઝ કરવાની જરૂર લાગે છે

- હેમંતકુમાર શાહ*

ગુજ. યુનિ.ની હોસ્ટેલમાં નમાઝ પઢી રહેલા વિદ્યાર્થીઓ પર હુમલો થયો તેના સંદર્ભમાં તેના VC સુશ્રી નીરજા ગુપ્તાએ ભારતીય પરંપરા અને વિદેશી વિદ્યાર્થીઓના માંસાહાર બાબતે તેમને sensitize કરવા જોઈએ એમ કહ્યું છે. સમજાતું નથી કે કોને કઈ બાબતે sensitize કરવાની જરૂર છે. જેઓ હિંસાગ્રસ્ત બન્યા એમને કે જેમણે હિંસા કરી કે હજુ પણ કરી શકે છે એમને?

મને તો સુશ્રી નીરજા ગુપ્તાને જ લોકશાહી અને સંસ્કૃતિ બાબતે sensitize કરવાની જરૂર લાગે છે. અત્યારે તેમના સંદર્ભમાં બનેલી બે ઘટનાઓ યાદ આવે છે:

(૧) આશરે આઠેક વર્ષ અગાઉ અમદાવાદમાં જૂના ક્રિકેટ સ્ટેડિયમ નજીક એક બંગલાના ભોંયરામાં એક મીટિંગ બે વ્યક્તિઓ દ્વારા બોલાવવામાં આવી હતી. તેમાં મને નિમંત્રણ હતું. હું ગયેલો. ત્રીસેક જણા હશે એમાં.

મને જ્યારે આગ્રહપૂર્વક બોલવાનું કહેવામાં આવ્યું ત્યારે હું થોડીક મિનિટોમાં એવા મતલબનું પણ બોલ્યો કે, "આજકાલ કોલેજોના આચાર્યો સાચી વાત યુનિ.માં કે સરકારમાં કરતા નથી કારણ કે એમને VC થવું હોય છે."

આ વાક્ય સાંભળીને તરત જ નીરજા ગુપ્તા ઊઠીને જતા રહ્યાં હતાં. તેમની બાજુમાં અમદાવાદની SV કોલેજના આચાર્ય જગદીશ ચૌધરી બેઠેલા રહ્યા હતા. તેઓ આ ઘટનાના સાક્ષી છે.

અને પછી નીરજા ગુપ્તા મધ્ય પ્રદેશમાં એક યુનિ.માં VC થયાં અને પછી અહીં ગુજ. યુનિ.માં. હું કોઈ જ્યોતિષી ન હોવા છતાં સાચો પડ્યો. હું તો તે સમયે એમને ઓળખતો પણ નહોતો.

(૨) તેઓ મોટે ભાગે ભવન્સ કોલેજમાં આચાર્ય હતાં ત્યારની જ એક બીજી વાત. સમય જાન્યુઆરી, ૨૦૧૯. તેમને ત્યાંથી બે અધ્યાપકો મને મળવા આવ્યા. હું તેમને સહેજે ઓળખતો નહોતો. ત્યારે હું અમદાવાદની એચ કે આર્ટ્સ કોલેજનો આચાર્ય હતો. તેમણે મને ફેબ્રુઆરી મહિનામાં નવી શિક્ષણ નીતિ વિશે એક સેમિનારમાં વક્તા તરીકે આવવા નિમંત્રણ આપ્યું. મેં તે સમયે તેમને "તમારા આચાર્યને વાંધો નહિ હોય ને?" એમ પૂછેલું. મારા ભૂતકાળના કેટલાક અન્ય અનુભવોને આધારે જ મેં એ સવાલ તેમને પૂછ્યો હતો. તેમણે કશો વાંધો નથી એમ કહેલું. તે સમયે આજની શિક્ષણ નીતિ જાહેર થયેલી નહોતી પણ આશરે ૫૦૦ પાનાં ધરાવતી નીતિનો મુસદ્દો જાહેર થયેલો હતો. મેં એનો અભ્યાસ કરેલો, ક્યાંક વ્યાખ્યાનો આપેલાં, અને લખેલું પણ ખરું; એટલે જ તેઓ મને નિમંત્રણ આપવા આવ્યા હોઈ શકે.

એ સેમિનારની જાહેરાત પણ થઈ ગયેલી. પણ સેમિનારના બે દિવસ અગાઉ જ મારી પર પેલા બેમાંના એક અધ્યાપકનો ફોન આવ્યો કે સેમિનાર મુલતવી રાખ્યો છે અને એપ્રિલ મહિનામાં મોટા પાયા પર સેમિનાર રાખવો છે ત્યારે તમને બોલાવીશું. એ એપ્રિલ મહિનો પછી આવે જ નહિ એ સ્વાભાવિક છે.

જુન-૨૦૨૦માં બહાર પડાયેલી શિક્ષણ નીતિમાં critical thinking શબ્દો આઠ વખત લખવામાં આવ્યા છે, પણ સુશ્રી નીરજા ગુપ્તાને એવું critical thinking ક્યાંથી ગમે?

---

*અમદાવાદની એચ કે આર્ટ્સ કોલેજના પૂર્વ આચાર્ય, અર્થશાસ્ત્રી

Comments

राजस्थान, मध्यप्रदेश, पश्चिम बंगाल, झारखंड और केरल फिसड्डी: जल जीवन मिशन के लक्ष्य को पाने समन्वित प्रयास जरूरी

- राज कुमार सिन्हा* जल संसाधन से जुड़ी स्थायी समिति ने वर्तमान लोकसभा सत्र में पेश रिपोर्ट में बताया है कि "नल से जल" मिशन में राजस्थान, मध्यप्रदेश, पश्चिम बंगाल, झारखंड और केरल फिसड्डी साबित हुए हैं। जबकि देश के 11 राज्यों में शत-प्रतिशत ग्रामीणों को नल से जल आपूर्ति शुरू कर दी गई है। रिपोर्ट में समिति ने केंद्र सरकार को सिफारिश की है कि मिशन पुरा करने में राज्य सरकारों की समस्याओं पर गौर किया जाए।

Beyond his riding skill, Karl Umrigar was admired for his radiance, sportsmanship, and affability

By Harsh Thakor* Karl Umrigar's name remains etched in the annals of Indian horse racing, a testament to a talent tragically cut short. An accident on the racetrack at the tender age of nineteen robbed India of a rider on the cusp of greatness. Had he survived, there's little doubt he would have ascended to international stature, possibly becoming the greatest Indian jockey ever. Even 46 years after his death, his name shines brightly, reminiscent of an inextinguishable star. His cousin, Pesi Shroff, himself blossomed into one of the most celebrated jockeys in Indian horse racing.

Aurangzeb’s last will recorded by his Maulvi: Allah shouldn't make anyone emperor

By Mohan Guruswamy Aurangzeb’s grave is a simple slab open to the sky lying along the roadside at Khuldabad near Aurangabad. I once stopped by to marvel at the tomb of an Emperor of India whose empire was as large as Ashoka the Great's. It was only post 1857 when Victoria's domain exceeded this. The epitaph reads: "Az tila o nuqreh gar saazand gumbad aghniyaa! Bar mazaar e ghareebaan gumbad e gardun bas ast." (The rich may well construct domes of gold and silver on their graves. For the poor folks like me, the sky is enough to shelter my grave) The modest tomb of Aurangzeb is perhaps the least recognised legacies of the Mughal Emperor who ruled the land for fifty eventful years. He was not a builder having expended his long tenure in war and conquest. Towards the end of his reign and life, he realised the futility of it all. He wrote: "Allah should not make anyone an emperor. The most unfortunate person is he who becomes one." Aurangzeb’s last will was re...

How the slogan Jai Bhim gained momentum as movement of popularity and revolution

By Dr Kapilendra Das* India is an incomprehensible plural country loaded with diversities of religions, castes, cultures, languages, dialects, tribes, societies, costumes, etc. The Indians have good manners/etiquette (decent social conduct, gesture, courtesy, politeness) that build healthy relationships and take them ahead to life. In many parts of India, in many situations, and on formal occasions, it is common for people of India to express and exchange respect, greetings, and salutation for which we people usually use words and phrases like- Namaskar, Namaste, Pranam, Ram Ram, Jai Ram ji, Jai Sriram, Good morning, shubha sakal, Radhe Radhe, Jai Bajarangabali, Jai Gopal, Jai Jai, Supravat, Good night, Shuvaratri, Jai Bhole, Salaam walekam, Walekam salaam, Radhaswami, Namo Buddhaya, Jai Bhim, Hello, and so on. A soft attitude always creates strong relationships. A relationship should not depend only on spoken words. They should rely on understanding the unspoken feeling too. So w...

PUCL files complaint with SC against Gujarat police, municipal authorities for 'unlawful' demolitions, custodial 'violence'

By A Representative The People's Union for Civil Liberties (PUCL) has lodged a formal complaint with the Chief Justice of India, urging the Supreme Court to initiate suo-moto contempt proceedings against the police and municipal authorities in Ahmedabad, Gujarat. The complaint alleges that these officials have engaged in unlawful demolitions and custodial violence, in direct violation of a Supreme Court order issued in November 2024.

Incarcerated for 2,424 days, Sudhir Dhawale combines Ambedkarism with Marxism

By Harsh Thakor One of those who faced incarceration both under Congress and BJP rule, Sudhir Dhawale was arrested on June 6, 2018, one of the first six among the 16 people held in what became known as the Elgar Parishad case. After spending 2,424 days in incarceration, he became the ninth to be released from jail—alongside Rona Wilson, who walked free with him on January 24. The Bombay High Court granted them bail, citing the prolonged imprisonment without trial as a key factor. I will always remember the moments we spent together in Mumbai between 1998 and 2006, during public meetings and protests across a wide range of issues. Sudhir was unwavering in his commitment to Maoism, upholding the torch of B.R. Ambedkar, and resisting Brahmanical fascism. He sought to bridge the philosophies of Marxism and Ambedkarism. With boundless energy, he waved the banner of liberation, becoming the backbone of the revolutionary democratic centre in Mumbai and Maharashtra. He dedicated himself ...

Censor Board's bullying delays 'Phule': A blow to India's democratic spirit

By Vidya Bhushan Rawat* A film based on the life and legacy of Jyotiba Phule and Savitribai Phule was expected to release today. Instead, its release has been pushed to the last week of April. The reason? Protests by self-proclaimed guardians of caste pride—certain Brahmin groups—and forced edits demanded by a thoroughly discredited Censor Board.

State Human Rights Commission directs authorities to uphold environmental rights in Vadodara's Vishwamitri River Project

By A Representative The Gujarat State Human Rights Commission (GSHRC) has ordered state and Vadodara municipal authorities to strictly comply with environmental and human rights safeguards during the Vishwamitri River Rejuvenation Project, stressing that the river’s degradation disproportionately affects marginalized communities and violates citizens’ rights to a healthy environment. The Commission mandated an immediate halt to ecologically destructive practices, rehabilitation of affected communities, transparent adherence to National Green Tribunal (NGT) orders, and public consultations with experts and residents. The order follows the Concerned Citizens of Vadodara coalition—environmentalists, ecologists, and urban planners—submitting a detailed letter to authorities, amplifying calls for accountability. The group warned that current plans to “re-section” and “desilt” the river contradict the NGT’s 2021 Vishwamitri River Action Plan, which prioritizes floodpla...

CPM’s evaluation of BJP reflects its political character and its reluctance to take on battle against neo-fascism

By Harsh Thakor* A controversial debate has emerged in the revolutionary camp regarding the Communist Party of India (Marxist)'s categorization of the Bharatiya Janata Party. Many Communists criticize the CPM’s reluctance to label the BJP as a fascist party and India as a fascist state. Various factors must be considered to arrive at an accurate assessment. Understanding the original meaning and historical development of fascism is essential, as well as analyzing how it manifests in the present global and national context.

Implications of deaths of Maoist leaders G. Renuka and Ankeshwarapu Sarayya in Chhattisgarh

By Harsh Thakor* In the wake of recent security operations in southern Chhattisgarh, two senior Maoist leaders, G. Renuka and Ankeshwarapu Sarayya, were killed. These operations, which took place amidst a historically significant Maoist presence, resulted in the deaths of 31 individuals on March 20th and 16 more three days prior.

Search This Blog